Grietje de Groot-Akker

Grietje de Groot-Akker werd, terwijl zij in de psyciatrische instelling Groot Graffel nabij Warnsveld verbleef, gearresteerd. Ton de Groot uit Castricum, stuurde ons het volgende: "In mijn archief kwam ik een brief tegen uit het Archief Kamp Westerborck. 'Folgende Personen aus Zutphen sind am 20.4.43 via Lager Westerbork abgereist: Akker, Grietje 17.9.58 Zutphen.'

Grietje de Groot-Akker is in 1935 voor de tweede keer weduwe geworden en verhuist begin mei 1940 met haar dochter Vrouchje mee naar de Ruysdaelstraat 36 in Zutphen. Grietje Akker, geboren in 1858 te Hoogeveen, is eerst getrouwd met Samson Mul ler. Uit dat huwelijk is op 13 september 1895 in De Haagje (Hoogeveen) Vrouwchje Muller geboren. Samson overlijdt op 13 april 1902 in Zwolle, waarna Grietje op 13 september 1903 in Hoogeveen trouwt met Aron de Groot uit Steenwijk. Dit verklaart ook waarom Grietje Akker als Grietje de Groot-Akker in de boeken staat. Aron overlijdt op 23 februari 1935 in Apeldoorn in het Apeldoornsche Bosch, waar hij op 16 januari 1922 is opgenomen, afkomstig uit het Provinciaal Ziekenhuis Medemblik. Hij moet arm geweest zijn, want rond de eeuwwisseling wordt hij meer dan eens opgepakt voor 'landloperij'. 

In mei 1941 doet zoon Frits toelatingsexamen voor de H.B.S. en slaagt. Begin september, na de grote vakantie, zal hij naar een nieuwe school gaan. Maar eind augustus legt de Duitse bezetter een verbod op voor Joodse kinderen om naar open bare of christelijke scholen te gaan. Pas na de kerstvakantie wordt er in Arnhem een Joods Lyceum opgericht. Frits gaat vanaf dat moment naar deze school en reist hier met de trein vanaf Zutphen naartoe. In de zomer van 1942 moeten alle mannen tussen 18 en 50 jaar naar een werkkamp. Op school wordt net gedaan alsof er geen oorlog is, maar iedere dag verdwijnen er kinderen en docenten. Die duiken onder. 

Op 15 oktober 1942 wordt Grietje opgenomen in de psychiatrische inrichting Groot Graffel. Ze is dan net 84 jaar, dus haar leeftijd heeft ongetwijfeld meegespeeld. Samen met 13 andere Joodse bewoners van het Groot Graffel, wordt ze begin april 1943 eerst naar Zutphen overgebracht. Dit is een soort van compromis met eerste geneesheer-directeur Paul van Bork, die weigert om de groep vanuit de instelling naar Westerbork te laten deporteren. Op 6 april 1943 melden in de vroege ochtend Nederlandse agenten en vertegenwoordigers van de Joodse Raad van Zutphen zich bij eerste geneesheer Van Bork met de opdracht de Joodse patiënten te deporteren. Van Bork weigert en wordt gearresteerd en overgebracht naar het politiebureau. De patiënten worden alsnog meegenomen. 

Op 8 april 1943 wordt Grietje de Groot-Akker vanuit het Nederlands-Israëlitisch noodziekenhuis in Zutphen, samen met de andere patiënten, weggevoerd naar Westerbork. Grietje wordt in Westerbork in het ziekenhuis geplaatst. Waarschijnlijk is ze te zwak om op 13 april op transport te gaan. Op die datum worden de meeste bewoners van het Groot Graffel van Westerbork naar vernietigingskamp Sobibór gestuurd. Een week later, op 20 april, wordt ze gedeporteerd van Westerbork naar Sobibór. Als Grietje het transport al heeft overleefd, dan is ze op 23 april 1943 in Sobibór vermoord. Haar naam staat vermeld op een plaquette die 20 oktober 2020 op de poort van Groot Graffel is aangebracht.