Over Stolpersteine
Stolpersteine, ook bekend als struikelstenen, is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig (geboren in 1947 in Berlijn). Het zijn over geheel Europa verspreide monumentjes voor de slachtoffers van het nationaalsocialisme. In Friesland worden de gedenktekens stroffelstiennen (struikelstenen) genoemd, in Vlaanderen ook wel gedenkkasseien.
Demnig brengt deze gedenktekens aan in het trottoir voor de vroegere woonhuizen van mensen die door de nazi's verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven zijn. Deze Stolpersteine herinneren aan Joden, Sinti en Roma, politieke gevangenen, dienstweigeraars, homoseksuelen, Jehova's getuigen en gehandicapten. Hoe Demnig aan de naam Stolpersteine is gekomen weet hij zelf niet meer, maar hij citeert met instemming een scholier "Man fällt nicht über die Stolpersteine, du stolperst mit dem Kopf und dem Herzen" (men valt niet over de Stolpersteine, je struikelt met je hoofd en je hart).
De gedenkstenen liggen inmiddels in dertig Europese landen. In 2023 heeft Demnig de honderdduizendste Stolpertein gelegd.
De stenen zijn van beton. Op de kop van 10 x 10 cm zit een messing plaatje, waarin met slagletters de naam, geboortedatum, deportatiedatum, plaats en datum van het overlijden van de herdachte persoon zijn aangebracht. Alle Stolpersteine worden met de hand gemaakt. Ook in Amsterdamse is daarvoor een werkplaats ingericht, bij het Goethe Instituut.
Ter nagedachtenis aan de meer dan 390 weggevoerde Zutphense Joden, Sinti en Roma zijn 141 Stolpersteine gelegd voor 49 adressen. Op 17april 2024 zullen zestien stenen worden geplaatst voor acht huizen.