Warnsveldseweg 54

Heinrich (Heinz genoemd) Kurzmann is geboren te Wenen op 6 juli 1905. Zijn moeder is Scheindel Dine Kurzmann. Zijn vader is onbekend. In 1908 trouwt zijn moeder met Isaak Zimmerman. In datzelfde jaar wordt zijn halfbroer Sigfried Zimmerman geboren.

Vanaf 1925 is het zeker dat Heinz Kurzmann in Nederland verblijft. Hij woont in Gorssel, Eefde en Zutphen. De exacte reden van zijn komst vanuit Oostenrijk naar Nederland is onduidelijk. Mogelijk is hij op doorreis. Bij de afgifte van zijn paspoort in 1931 is hij stateloos en in bezit van een Oostenrijkse interim pas. Verder blijkt uit de aanvraag dat zijn uiteindelijke reisdoel New York is. (1)

Het bevolkingsregister van Zutphen vermeldt dat hij kantoorbediende is. Vanaf 1925 tot zeker 1928 studeert hij aan de gemeentelijke Handelsavondschool ‘Mercurius’ in Zutphen. Hij haalt er verschillende diploma’s zoals steno, machineschrijven, handelswetenschappen, en Engelse correspondentie. (2)

Later woont zijn studiegenoot W. Kuiper, die boekhouder is, in het benedenhuis van Warnsveldseweg 54.

Op 25 mei 1934 trouwt Heinz Kurzmann met Ilse de Levie voor de wet, twee dagen later vindt de inzegening in de synagoge plaats. De receptie wordt gehouden in de Havenstraat 49 te Zutphen, waar beiden sinds maart 1934, vanuit Gorssel, zijn komen wonen. Vanaf hun trouwdag wonen ze op de Warnsveldseweg 54 (3).

Vanaf dit adres worden ze op 20 januari 1943 naar Westerbork vervoerd. In Westerbork probeert Heinz deportatie te verhinderen door te beweren dat hij de Roemeense nationaliteit heeft. Terwijl het onderzoek naar zijn ware identiteit nog loopt, wordt hij naar Auschwitz gedeporteerd (4).

Ilse de Levie is de dochter van Amalia de Levie-Leffmann en de Groningse veehandelaar Izaak de Levie. Amalia is patiënte van de psychiatrische afdeling Groot Graffel. Ze wordt op 19 november 1937 en op 3 oktober 1941 opgenomen in het Binnengesticht, Gasthuisstraat 18. (5) Tussen deze twee opnames woont ze tijdelijk bij haar dochter en schoonzoon aan de Warnsveldseweg 54 (6). Op 6 april 1943 wordt ze vanaf het Binnengesticht naar Westerbork gebracht. Op 13 april wordt ze vanuit Westerbork naar Sobibor gedeporteerd, waar ze na aankomst op 16 april 1943 wordt vermoord. Haar naam staat - net als die van Grietje de Groot-Akker van de Ruysdaelstraat - op het gedenkteken bij Groot Graffel in Warnsveld.

Ilse de Levie heeft twee oudere zussen Berta (1904-1942) en Philippine Elfriede (1906-1942) en een jongere zus Grete (1914-1942). Aan de geboorteplaatsen en vestigingsdata van de gezinsleden is af te lezen dat ze afwisselend in Gorssel en Mühlheim wonen. Waarom blijft in het ongewisse. Alle zussen komen om in Auschwitz. Haar vader Izaak is, nadat hij zich samen met zijn echtgenote Amalia vanuit Zutphen in november 1936 in Den Haag vestigt, niet meer te traceren.

Dit verhaal is geschreven door Esther Bánki